സ്റ്റോക്ക് മാർക്കറ്റ് എന്നത് പബ്ലിക് ലിസ്റ്റ് ചെയ്ത ഷെയറുക വാങ്ങുന്നവരും വിൽക്കുന്നവരും ദിവസത്തിലെ പ്രത്യേക സമയങ്ങളിൽ ട്രേഡ് ചെയ്യാൻ ഒത്തുചേരുന്ന ഒരു പ്ലാറ്റ്ഫോമാണ്. അത്തരം ഓഹരികളും ബോണ്ടുകളും വാങ്ങുകയും വിൽക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പ്രവർത്തനങ്ങൾ എക്സ്ചേഞ്ചുകളിലൂടെയും നിർവചിക്കപ്പെട്ട നിയന്ത്രണങ്ങളുടെ കീഴിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഓവർ-ദി-കൌണ്ടർ (over the counter - OTC) മാർക്കറ്റ്പ്ലേസുകൾ വഴിയും നടത്തപ്പെടുന്നു.
ആളുകൾ പലപ്പോഴും "ഷെയർ മാർക്കറ്റ് (share market)", "സ്റ്റോക്ക് മാർക്കറ്റ് (stock market)" എന്നീ പദങ്ങൾ പരസ്പരം ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. നാഷണൽ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ച് (NSE), ബോംബെ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ച് (BSE) എന്നിവയാണ് ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാന സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചുകൾ.
സ്റ്റോക്ക് മാർക്കറ്റിൽ എന്താണ് വിനിമയം ചെയ്യുന്നത്?
സ്റ്റോക്ക് മാർക്കറ്റിൽ ട്രേഡ് ചെയ്യപ്പെടുന്ന സാമ്പത്തിക ഉപകരണങ്ങളുടെ നാല് വിഭാഗങ്ങൾ താഴെപ്പറയുന്നവയാണ്.
ഓഹരികൾ (Shares)
ഒരു ഓഹരി എന്നത് ഒരു കമ്പനിയിലെ ഇക്വിറ്റി ഉടമസ്ഥതയുടെ ഒരു യൂണിറ്റിനെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. സ്ഥാപനം ഉണ്ടാക്കുന്ന വരുമാനത്തിൽ നിന്നുള്ള ലാഭവിഹിതം ഓഹരി ഉടമകൾക്ക് ലഭിക്കും. അതുപോലെയ സ്ഥാപനം ഉണ്ടാക്കിയേക്കാവുന്ന ഏതൊരു നഷ്ടത്തിന്റെയും ഭാരം അവർ വഹിക്കേണ്ടിയും വരുന്നു.
ബോണ്ടുകൾ (Bonds)
ദീർഘകാല, ലാഭകരമായ പ്രോജക്ടുകൾ ആരംഭിക്കുന്നതിന് ഒരു ബിസിനസ്സിന് വലിയ തുക ആവശ്യമാണ്. പൊതുജനങ്ങൾക്ക് ബോണ്ട് ഇഷ്യൂ ചെയ്യുന്നത് ധനസമാഹരണത്തിനുള്ള ഒരു രീതിയാണ്. ഈ ബോണ്ടുകൾ കമ്പനി എടുത്ത ഒരു "കടം" സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ബോണ്ട് ഹോൾഡർമാർക്ക് കൂപ്പണുകളുടെ രൂപത്തിൽ സമയബന്ധിതമായ പലിശ പേയ്മെന്റുകൾ ലഭിക്കുന്നു കൂടാതെ കമ്പനിയുടെ കടക്കാരായി കണക്കാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ബോണ്ട് ഹോൾഡർമാരുടെ വീക്ഷണകോണിൽ, ഈ ബോണ്ടുകൾ സ്ഥിരവരുമാന ഉപകരണങ്ങളായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു, അവിടെ അവർക്ക് അവരുടെ നിക്ഷേപത്തിനും നിശ്ചിത കാലയളവിന്റെ അവസാനത്തിൽ നിക്ഷേപിച്ച തുകയ്ക്കും പലിശ ലഭിക്കും.
മ്യൂച്വൽ ഫണ്ടുകൾ (Mutual Funds)
നിരവധി വ്യക്തികളുടെ മൂലധനം സംയോജിപ്പിച്ച് വിവിധ സാമ്പത്തിക ആസ്തികളിൽ സ്ഥാപിക്കുന്ന നന്നായി കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന നിക്ഷേപങ്ങളാണ് മ്യൂച്വൽ ഫണ്ടുകൾ. ഇക്വിറ്റി, ഡെറ്റ് അല്ലെങ്കിൽ ഹൈബ്രിഡ് ഫണ്ടുകൾ പോലുള്ള നിരവധി സാമ്പത്തിക വാഹനങ്ങൾ മ്യൂച്വൽ ഫണ്ടുകളായി ലഭ്യമാണ്.
ഡെറിവേറ്റീവുകൾ (Derivatives)
ഒരു സ്റ്റോക്കുകൾ, ബോണ്ടുകൾ, പണം, ചരക്കുകൾ പോലുള്ള അന്തർലീനമായ സെക്യൂരിറ്റിയിൽ നിന്ന് അതിന്റെ മൂല്യം ലഭിക്കുന്ന ഒരു സെക്യൂരിറ്റിയെ ഡെറിവേറ്റീവ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഡെറിവേറ്റീവുകൾ വാങ്ങുന്നവരും വിൽക്കുന്നവരും ഒരു അസറ്റിന്റെ വിലയിൽ ഒരു വാതുവയ്പ്പ് കരാറിൽ ഏർപ്പെടുന്നുത് പോലെയാണ്.